Είναι καλύτερα τα φυσικά καλλυντικά;
Σε προηγούμενο άρθρο επιχειρήσαμε να διευκρινίσουμε τις λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με το τι είναι φυσικά καλλυντικά και τι όχι.
Όπως έχουμε ξαναπεί, τα πάντα περιέχουν χημικά! Ο αέρας που αναπνέουμε είναι ένα μείγμα χημικών ουσιών και μας κρατάει ζωντανούς. Το ίδιο ισχύει και για το H2O που είναι το νερό που πίνουμε. Ωστόσο, τα «φυσικά» καλλυντικά γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή.
Είναι όμως τα «φυσικά» συστατικά εξ ορισμού καλύτερα; Και τι σημαίνει καλύτερα; Καλύτερη απόδοση; Μεγαλύτερη ασφάλεια; Φιλικότερα προς το περιβάλλον;
Το γεγονός ότι κάτι είναι φυσικό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι και καλύτερο. Μπορεί να είναι, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη μας διάφορες πτυχές του τι περιμένουμε όταν λέμε ότι κάτι είναι καλύτερο από κάτι άλλο.
Απόδοση
Η απόδοση των συστατικών μετράται μέσω ενός συνδυασμού επιστημονικής έρευνας, κλινικών μελετών και αξιολόγησης από τους τελικούς χρήστες. Η προέλευση ενός συστατικού δεν εγγυάται με κανέναν τρόπο καλύτερα αποτελέσματα. Αυτό γίνεται πιο ξεκάθαρο αν λάβουμε υπόψη την ύπαρξη συνθετικών συστατικών που έχουν ίδια χημική δομή με κάποια φυσικά συστατικά. Απλά κοιτάζοντάς τα, δεν θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε ποιο ειναι ποιο.
Επιπλέον, οι ιδιότητες των συστατικών που παράγονται στο εργαστήριο μπορούν να ρυθμιστούν με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από αυτές των ουσιών που υπάρχουν στη φύση. Τα συστατικά που συντίθενται στο εργαστήριο μπορούν να παραχθούν ξανά και ξανά με τις ίδιες ακριβώς ιδιότητες. Το ίδιο δεν μπορεί πάντα να ισχύει για τα φυσικά συστατικά. Η διαδικασία της καλλιέργειας είναι περίπλοκη, πράγμα που σημαίνει ότι η ποιότητα και η ποσότητα κάθε παρτίδας συστατικών μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει και την τιμή ενός συστατικού.
Η απόδοση δεν έχει να κάνει μόνο με το να είναι κάτι «φυσικό» αλλά και με το εάν το προϊόν αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις συγκεκριμένες ανησυχίες που αφορούν το κάθε δέρμα και το να αισθάνεται ένα άτομο άνετα με το δέρμα του. Για παράδειγμα, μερικά από τα συστατικά που υφίστανται τη μικρότερη επεξεργασία είναι τα φυτικά κεριά και τα έλαια ψυχρής έκθλιψης. Αυτά τα συστατικά τείνουν να δημιουργούν μια αίσθηση λιπαρότητας στο δέρμα, κάτι που μπορεί να είναι δυσάρεστο για τους περισσότερους ανθρώπους. Αν ένα προϊόν δεν είχε ευχάριστη αίσθηση στο δέρμα σου θα το χρησιμοποιούσες ή θα το απέφευγες;
Ασφάλεια
Η ασφάλεια είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο στην περιποίηση της επιδερμίδας. Υπάρχουν αυστηρές οδηγίες σχετικά με το ποια συστατικά και πόσο από το καθένα επιτρέπεται στα καλλυντικά προϊόντα.
Κάτι που ισχύει για όλα τα συστατικά, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, είναι ότι η δόση κάνει το δηλητήριο. Ο τρόπος έκθεσης σε μία ουσία είναι εξίσου σημαντικός. Αυτό που είναι ασφαλές όταν εφαρμόζεται τοπικά στο δέρμα μπορεί να μην είναι ασφαλές αν το καταπιείς. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα προϊόντα περιποίησης δέρματος διαμορφώνονται και ελέγχονται για τοπική χρήση και δεν πρέπει να καταπίνονται ή να χρησιμοποιούνται με μη ενδεδειγμένο τρόπο.
Το γεγονός ότι ένα συστατικό είναι φυσικής προέλευσης δεν σημαίνει ότι είναι πιο ασφαλές σε σύγκριση με ένα συνθετικό. Για παράδειγμα, ενώ τα φυσικά αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται ευρέως είτε για τις αρωματικές είτε για τις ευεργετικές τους ιδιότητες, πολλά από αυτά περιέχουν αλλεργιογόνα. Η επιμόλυνση μπορεί επίσης να είναι ένα πρόβλημα όταν μιλάμε για φυσικά συστατικά. Για ορισμένα συστατικά το γεγονός ότι είναι φυσικής προέλευσης σημαίνει ότι πιθανότατα περιέχουν και ουσίες που δεν πρέπει να υπάρχουν στα καλλυντικά, όπως π.χ. βαρέα μέταλλα. Αυτό σημαίνει ότι μερικές φορές, τα συνθετικά συστατικά μπορεί να είναι καλύτερη επιλογή. Έτσι κι αλλιώς, τα περισσότερα συστατικά περνούν από κάποιο είδος επεξεργασίας πριν προστεθούν στα καλλυντικά.
Ένα μεγάλο μέρος της ασφάλειας των καλλυντικών είναι η συντήρηση. Τα συντηρητικά υπάρχουν στα προϊόντα για κάποιο λόγο. Εξασφαλίζουν μικροβιακή ασφάλεια, παρατείνουν τη διάρκεια ζωής των προϊόντων και εγγυώνται ότι το προϊόν που χρησιμοποιείς θα κάνει αυτό που υπόσχεται. Συχνά ακούγεται ότι τα φυσικά συστήματα συντήρησης είναι ασφαλέστερα, αλλά συνήθως τα φυσικά συντηρητικά είναι λιγότερο αποτελεσματικά από τα αντίστοιχα συνθετικά. Αυτό σημαίνει ότι για να επιτευχθεί η ίδια συντήρηση, προστίθενται φυσικά συντηρητικά σε μεγαλύτερη ποσότητα. Τα συντηρητικά γενικά μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό ή αλλεργικές αντιδράσεις, επομένως όταν τα φυσικά συντηρητικά προστίθενται σε μεγαλύτερη ποσότητα, η πιθανότητα πρόκλησης ερεθισμού είναι μεγαλύτερη σε σύγκριση με ένα συνθετικό συντηρητικό που προστίθεται σε μικρότερη ποσότητα.
Όσον αφορά τη βιωσιμότητα, εάν η διάρκεια ζωής ενός προϊόντος είναι πολύ μικρή (είτε επειδή δεν περιέχει συντηρητικά είτε επειδή η διάρκεια ζωής του είναι μικρή) και λήγει πριν το χρησιμοποιήσεις όλο, δεν αποτελεί αυτό μεγαλύτερη σπατάλη;
Βιωσιμότητα
Η προέλευση ενός συστατικού δεν αρκεί για να καταλάβεις εάν είναι βιώσιμο ή όχι. Η βιωσιμότητα είναι θέμα ολόκληρου του κύκλου ζωής ενός προϊόντος, που περιλαμβάνει την προμήθεια συστατικών, τη διαδικασία παραγωγής, τη συσκευασία, τη μεταφορά, τις καταναλωτικές συνήθειες καθώς και τη διάθεση των απορριμμάτων.
Η βιωσιμότητα είναι αρκετά περίπλοκη. Το ότι ένα συστατικό είναι φυσικό δεν απαντά στις ακόλουθες ερωτήσεις. Είναι ηθική η παραγωγή και η προμήθειά του; Είναι βιοδιασπώμενο; Είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμά του χαμηλότερο από αυτό του πανομοιότυπου συνθετικού του;
Μερικές φορές οι ουσίες που συντίθενται χημικά μπορεί να είναι η πιο βιώσιμη επιλογή. Για παράδειγμα, το κιτρικό οξύ είναι μια ουσία που χρησιμοποιείται στα καλλυντικά αλλά ευρέως και στη βιομηχανία τροφίμων. Φανταστείτε τις ποσότητες για τις οποίες μιλάμε και την έκταση που απαιτείται για την καλλιέργεια όλων αυτών των λεμονιών. Είναι πιο βιώσιμο να καλλιεργούνται όλα αυτά τα λεμόνια ή να συντίθεται κιτρικό οξύ σε εργαστήριο; Στην πραγματικότητα, το μεγαλύτερο μέρος του κιτρικού οξέος που χρησιμοποιείται σήμερα δεν παράγεται από φρούτα.
Η παραγωγή ενός καλλυντικού προϊόντος περιλαμβάνει πολλές μεταφορές ειδικά όταν πρόκειται για την απόκτηση πρώτων υλών. Η παραγωγή συστατικών στο εργαστήριο θα μπορούσε να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα, καθώς με αυτό τον τρόπο τα συστατικά μπορούν να παραχθούν ακριβώς εκεί που χρειάζονται.
Τι να διαλέξω λοιπόν;
Η επιλογή μεταξύ φυσικών καλλυντικών και συνθετικών καλλυντικών εξαρτάται από τις προσωπικές προτιμήσεις και τις ατομικές ανάγκες σου. Ωστόσο, αυτή η απόφαση δεν θα πρέπει να βασίζεται στο φόβο αλλά στη γνώση. Όταν κάτι δεν είναι ξεκάθαρο, μπορείς πάντα να ρωτήσεις μια εταιρεία για την πολιτική της.
Ένα συστατικό ή ένα τελικό προϊόν μπορεί να είναι καλύτερο εάν έχει καλύτερη απόδοση, εάν είναι βιοδιασπώμενο, εάν προέρχεται και παράγεται με ηθικό τρόπο, εάν έχει χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα. Και είναι εντάξει εάν όλα αυτά τα κριτήρια δεν πληρούνται συνολικά από ένα προϊόν. Αλλά ο χαρακτηρισμός “φυσικό” δεν είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει όλα αυτά τα κριτήρια. Η ασφάλεια είναι και θα είναι πάντα στο προσκήνιο. Συνθετικά ή όχι, όλα τα συστατικά υπόκεινται σε κανονισμούς.
Και να θυμάσαι, ακόμα κι αν ένα προϊόν ισχυρίζεται ότι είναι φυσικό, περιέχει χημικές ουσίες γιατί τα πάντα είναι χημεία!